Zmieniasz oświetlenie na LED? Zapomnij o Wattach!
Podstawowym kryterium, jakim kierujemy się przy decyzjach zakupowych - jest nasza wiedza, doświadczenie i podpowiedzi znajomych.W przypadku tak szybko rozwijającym się segmencie produktów jakim jest oświetlenie LED, wiedza powinna być ciągle odnawiana i uzupełniana, a przyzwyczajenia zapomniane. Dlaczego? Bo na LEDy trzeba patrzeć nieco inaczej niż na standardową żarówkę wolframową, którą wymyślił Edison.
Do niedawna najważniejszym pytaniem było: ile Wat ma mieć żarówka? Najczęściej używane to 40W, 60W, 75W i 100W. I choćby z tego względu dziwimy się, gdy słyszymy że żarówka LED ma 13W i zastępuje 100W. Aby właściwie dobrać oświetlenie LED do swoich potrzeb warto więc popatrzeć na kilka innych parametrów, a Watty pozostawić na koniec. A może nawet nie na koniec, tylko na deser, bo wtedy dowiemy się ile pieniędzy zaoszczędzimy.
Ale od początku....
Żarówka LED, czy lampa LED? Jaka jest różnica?
Odpowiedź znowu sięga do naszych przyzwyczajeń w rozumieniu tego typu oświetlenia. Żarówka, to dobrze znana nam żarówka z wolframowym wkładem świecącym. Żarówka LED to natomiast potoczna (nieprofesjonalna) nazwa lampy LED, która pozwala każdemu użytkownikowi zrozumieć, że możemy nią zamienić zwykłą dotychczasową żarówkę wolframową. Źródłem światła w „żarówce LED” jest bowiem nie wolfram, a (w zależności od jej rodzaju) jedna, kilka, kilkanaście, bądź kilkadziesiąt diod LED. I te wszystkie diody połączone są ze sobą, poprzez układ elektroniczny oraz specjalne radiatory odprowadzające z nich ciepło zamknięte są w obudowę, która kształtem upodabnia konwencjonalną żarówkę, zakończona odpowiednim gwintem lub stykami umożliwiającym doprowadzenie zasilania z lamp obecnych w domach. Dlatego na „żarówkę LED” profesjonaliści mówią lampa LED.
Skoro już wiemy, że lampa LED i żarówka LED to jedno i to samo, przejdźmy do uściślenia na co zwracać uwagę przy jej wyborze.
Sprawę sprowadzić można do trzech parametrów:
Ilość Lumenów (lm) – upraszczając książkowe definicje – określa strumień światła, czyli im więcej lumenów, tym jaśniej świeci żarówka.
Ilość Kelwinów (K) – dotyczy temperatury barwowej światła – określa jaką barwą świeci dana żarówka.
Ilość Wattów (W) – określa zużycie energii
Dodatkowo żarówki LED określane są jeszcze następującymi parametrami:
Współczynnik oddania barw (RA) – określa na ile kolor widziany w świetle danej żarówki odwzorowuje oryginał (oryginałem jest kolor widziany w słońcu w południe).
Kąt rozsyłu (promieniowania) światła – określa jak szerokim strumieniem światła świeci dana żarówka. Ideał to 360 stopni (czyli naokoło).
ROZWIŃMY WIĘC KOLEJNE PARAMETRY
LUMENY – czyli jak jasna jest dana lampa (żarówka) LED.Standardowa żarówka wolframowa o mocy 100W dawała światło o jasności 1360 lm. Czyli każdy 1W dawał 13,6 lm. Pierwsze żarówki LED potrafiły z 1W wygenerować około 50lm. Dzisiaj standardem jest z 1W otrzymywać aż 80 lm, a najdroższe marki zapewniają o wydajności przekraczającej 100lm z 1W.
Z tego jasno wynika, że jeśli chcemy osiągnąć w pomieszczeniu jasność podobną do tej, którą otrzymywaliśmy ze standardowej żarówki o mocy 100W, musimy zakupić lampę LED o mocy 13-16W (w zależności od jej jakości, czyli producenta).
Z czasem wydajności diod LED będą się zmieniać. Czyli z jednego Watta będziemy otrzymywać coraz więcej światła. Żeby właściwie dobrać żarówkę musimy więc wiedzieć ile światła chcemy mieć w pomieszczeniu.
Dla ułatwienia - wolframowe żarówki dostarczały nam:
40W – 520 lm
60W – 780 lm
75W – 975 lm
100W – 1360 lm.
Zapomnij więc o Watach, kieruj się Lumenami.
KELWINY – czyli jaką barwą świeci lampa LED.Za czasów konwencjonalnej żarówki nie mieliśmy możliwości wyboru. Była to jedna barwa światła, czyli 2800 K. Dzisiaj określana jest jako ciepła barwa. Po 2000 roku pojawiły się żarówki energooszczędne, które pokazały nam że może pojawić się światło o zimniejszej barwie.
W oświetleniu LED ustalono 3 barwy światła: ciepłe, neutralne, zimne.
- barwa ciepła - to przedział 2800-3000 K. Wykorzystujemy do nastrojowego oświetlenia, wszędzie tam gdzie żarówki wolframowe znakomicie sobie radziły, a ich temperatura była dla nas przyjemna. Działa uspokajająco na nasz organizm.
- barwa neutralna - to około 4000 K. Jest to światło nieco jaśniejsze, które dla naszych organizmów jest obojętne (neutralne) – nie uspakaja nas, ale też nie pobudza. Dobrze nam się przy nich pracuje. Stąd zalecane jest do stosowania w biurach, szkołach, w kuchni, w łazience, itp. Wszędzie tam gdzie wykonujemy jakieś czynności, w których potrzeba nam należytego doświetlenia powierzchni roboczej.
- barwa zimna – to około 6000 – 6500 K. Barwa działająca na nasze organizmy pobudzająco. Stąd najczęściej wykorzystuje się je w takich przestrzeniach jak magazyny, ulice, czy centra handlowe.
Reasumując, do oświetlenia sufitowego, czy w lampach stojących w mieszkaniach zastosuj lampy o barwie ciepłej, w łazience, w kuchni nad blatem albo biurze zastosuj barwę neutralną, a w magazynach, czy do oświetlenia podwórka zastosuj barwę zimną.
ILOŚĆ WATÓW – czyli ile żarówka zużyje energiiPozycja opisana wyżej przy okazji pozostałych parametrów. Generalnie warto zmienić oświetlenie na LED, bo to nam daje wymierne korzyści. Zastępując bowiem żarówkę 100W lampą LED 13W uzyskujemy tę samą jasność światła, a oszczędność na poziomie 87W! A to oszczędność jedynie na jednej żarówce. Wymieniając kilka żarówek może się okazać, że oszczędności pozwolą nam na zapłacenie kwartalnego rachunku za energię!
WSPÓŁCZYNNIK ODDANIA BARW (RA) – czyli jak prawdziwy jest kolor jaki widzimy?
KĄT ROZSYŁU ŚWIATŁA – czyli jak szeroko świeci żarówka LED
To istotny parametr z uwagi na miejsce, w którym chcesz zainstalować konkretną lampę LED. Konstrukcyjnie żarówki LED często posiadają plastikowe kołnierze. W ich wnętrzach znajdują się aluminiowe radiatory, które umożliwiają chłodzenie się diod świecących we wnętrzu lampy. Do niedawna, diody miały niższą odporność na temperaturę (około 50-60 stopni) stąd kołnierze były większe. Dzisiaj zauważyć można pojawiające się na rynku lampy LED z mniejszymi kołnierzami, a to dlatego że dzisiaj produkowane diody LED wytrzymują temperaturę pracy 80 stopni.
Wielkość zastosowanego kołnierza wpływa wprost na szerokość kąta rozsyłu światła. Im mniejszy kołnierz, tym szerzej świeci żarówka. Ideałem oczywiście była i jest żarówka Edisona z kątem świecenia niemal 360 stopni.
Dzisiaj już każdy wie, że zmiana tradycyjnych żarówek na tak zwane żarówki LED (lampy LED) przynoszą wymierne oszczędności energii elektrycznej, a co za tym idzie w naszej kieszeni zostają pieniądze.
Co więcej, koszt zakupu LEDowych źródeł światła znacząco spadł, przy jednoczesnym wzroście wydajności.
Zanim jednak pójdziesz dalej ….. nie patrz na Waty, patrz na lumeny! Jest to bardzo istotne! Przykładowo jeden model żarówki 5W dać może 500lm, a drugi model żarówki przy tej samej mocy może dać już 700lm. Oznacza to, że zużywając tą samą energię będziesz miał więcej światła. W ramach rozwoju technologii LED ilość lumenów z jednego Wata wzrasta, a co za tym idzie żarówki stają się wydajniejsze.
Ale do rzeczy…
Najszybciej i najprościej jest wymienić w obecnie zainstalowanych lampach źródło światła. Najczęściej w naszych mieszkaniach można znaleźć żarówki ze standardowym gwintem (E27) oraz z małym gwintem (E14). Przy okazji gwint w żarówce nazywany jest trzonkiem.
Równie często w naszych domach zainstalowane są w sufitach podwieszanych tak zwane oprawy oczkowe )oczka. W oczkach występują trzonki GU10 oraz GU5.3. Oczka z trzonkiem GU10 zasilane są napięciem 230V, czyli w instalacji nie wykorzystywany jest transformator/zasilacz. Natomiast oczka GU5.3 zasilane są napięciem 12V. Jeśli jesteś na etapie planowania nowego oświetlenia, możesz skorzystać z gotowych opraw LED, czyli wyposażonych w energooszczędne źródło LED.
Do najpopularniejszych – najczęściej stosowanych w mieszkaniach, należą tak zwane downlighty, czyli oprawy montowane na sufitach (świecących w dół). Te podzielić można na natynkowe, czyli montowane na powierzchni sufitu oraz podtynkowe, czyli montowane w otworach montażowych wyciętych w suficie.
Kolejne oprawy LED to plafoniery LED, czyli lampy montowane na powierzchni sufitu z kloszem. Najczęściej znajdują zastosowanie na klatkach, korytarzach, łazienkach, czy piwnicach. W naszej ofercie znaleźć można plafoniery bez czujnika ruchu (czyli włączane łącznikiem na ścianie) bądź z czujnikiem ruchu, który włącza światło gdy w jego polu widzenia pojawi się ruch.
Ostatnim źródłem światła LED, które warte jest uwagi to taśma LED. Jest to bardzo wygodne rozwiązanie dające wiele możliwości aranżacyjnych. Może służyć jako oświetlenie kuchennych blatów roboczych, przestrzeni podszafkowych lub jako oświetlenie aranżacyjne. W tym ostatnim przypadku ograniczyć nas może jedynie wyobraźnia, bo podświetlić możemy niemal wszystko i wszędzie. Przy wyborze taśmy LED należy zwrócić uwagę na ilość światła jakie dają (a jest to wynikiem zastosowania różnej wielkości diod) oraz koloru światła (zimne, neutralne, ciepłe). Wyjątkiem są taśmy LED RGB, czyli taśmy które mogą świecić dowolnym kolorem. Dodatkowo w naszej ofercie znajdziesz taśmy LED w powłoce silikonowej, czyli wodoodporne. Można je zastosować tam gdzie pojawia się woda i wilgoć.